Biologische wijn, natuurlijke wijn

Strikt genomen bestaat er geen specifieke certificering voor biologische wijn. Het concept van biologische wijn omvat wijnen die geproduceerd zijn volgens een wijnbouw- of productiemethode die de natuur in stand houdt en een specifiek label draagt. Zoals hierboven vermeld, is er nog geen wettelijke certificering voor biologische wijn, hoewel dit wel in de pijplijn zit. In plaats daarvan zijn er labels van semi-publieke of private oorsprong, die als serieus worden beschouwd omdat ze zijn goedgekeurd door het Ministerie van Landbouw, de INAO of de DGCCRF (Direction Générale de la Concurrence, de la Consommation et de la Répression des Fraudes), of vanwege de garantie van kwaliteit en professionaliteit die ze bieden. Appellatie Biologische wijn verwijst dus niet naar een specifiek productiegebied, of zelfs naar een bepaalde kleur, maar naar domeinen of zelfs percelen die voldoen aan de specificaties die zijn opgelegd door het certificeringsorgaan.

1. Biologische wijnen: het AB-label

Biologische landbouw wordt sinds 1980 erkend door de Franse autoriteiten. Vandaag de dag is de regelgeving voor dit label op Europees niveau aangenomen. Het lastenboek voor het verkrijgen van het AB-label heeft als doel een landbouwproductiemethode op te leggen die de kwaliteit van de bodem, de natuurlijke rijkdommen en het milieu in stand houdt en de lokale landbouwberoepen in stand houdt. Het AB-label garandeert daarom dat 95% van de producten van dit soort landbouw gemaakt zijn van gewassen die geen gebruik maken van synthetische meststoffen of gewasbeschermingsmiddelen (insecticiden, herbiciden, fungiciden, enz.) of genetisch gemodificeerde organismen (GGO's). Als het om wijn gaat, betekent het AB-label echter dat de wijnstokken geteeld zijn in overeenstemming met strenge biologische landbouwspecificaties, maar het biedt geen garantie voor het vinificatieproces. Om waarde toe te voegen aan hun productie passen wijnboeren echter vaak dezelfde regels toe bij het omzetten van druiven in wijn, in het bijzonder door zich te houden aan het Handvest van de Fédération Nationale Interprofessionnelle des Vins de l'Agriculture Biologique.

2. Biodynamische wijnen

Biodynamische landbouw is geïnspireerd op lezingen die Rudolph Steiner in 1924 gaf aan Duitse boeren die bezorgd waren over de achteruitgang van de kwaliteit van hun gewassen. Biodynamische landbouw heeft veel gemeen met biologische landbouw, maar gaat verder in de oplossingen die het biedt. Er mag bijvoorbeeld alleen compost van plantaardige of dierlijke oorsprong worden gebruikt. Er worden een half dozijn preparaten gebruikt om parasieten te bestrijden, bodemverarming te voorkomen en de groei van wijnstokken te bevorderen. Biodynamische landbouw is ook uniek omdat het een gewaskalender gebruikt die gebaseerd is op de cycli van de maan, de planeten en de dierenriem. Kortom, biologisch-dynamische landbouw is niet alleen gericht op duurzame landbouw, maar ook op het behoud van de kwaliteiten van de druiven. Biodynamische wijnbouw gaat ook verder dan het AB-label in die zin dat de principes niet alleen van toepassing zijn op de teelt van de wijnstokken, maar ook op het vinificatieproces, wat opnieuw vereist dat alle additieven die niet van natuurlijke oorsprong zijn worden uitgesloten en dat het ritme van de natuur wordt gerespecteerd.

3. Duurzame landbouw

Duurzame landbouw is geen biologische landbouw in de zin dat het gebruik van synthetische producten niet verboden is. Het kan echter wel een opstap zijn naar het AB of Biodynamisch label. Duurzame landbouw is dus een officieel certificaat dat wordt uitgereikt aan landbouwers die een aanpak hanteren die gebaseerd is op technische middelen en landbouwpraktijken die voldoen aan de eisen van het referentiesysteem voor duurzame landbouw. Deze normen zijn vastgelegd in Decreet nr. 2002-631 van 25 april 2002 en bevatten meer dan honderd selectieve criteria die respect voor het milieu, beheersing van gezondheidsrisico's, gezondheid en veiligheid op het werk en dierenwelzijn vereisen. Deze certificering is echter door sommigen bekritiseerd omdat het lijkt alsof het niet meer is dan een herinnering aan normen die al verplicht zijn, of als een minimale basis voor verantwoorde landbouw. Feit blijft echter dat certificering van naleving van normen een extra garantie biedt aan consumenten, en dat duurzame landbouw kan worden gezien als een motiverende stap in de richting van certificering die veel restrictiever en dus riskanter is voor wijnboeren.

4. Certificaten en certificeringsinstanties

Op zichzelf is het begrip biologische wijn dus niet genoeg om de wijnliefhebber te informeren over de productie- of vinificatiemethoden, en daarom is het nodig om te weten waar de geclaimde labels mee overeenkomen.

Het AB label, waarvan de gevolgen en beperkingen al zijn uitgelegd, wordt toegekend door onafhankelijke certificeerders zoals ACLAVE, AGROCERT, QUALITE FRANCE S.A., ULASE, SGS ICS en ECOCERT, waarvan ongetwijfeld de bekendste zijn.

Biodynamische boerderijen kunnen een "DEMETER"-certificaat aanvragen dat wordt uitgegeven door de vereniging Déméter Agriculture Bio-Dynamique. Dit is een niet-officiële organisatie, maar haar handvest garandeert de naleving van de principes van de biologisch-dynamische landbouw. Het label "NATURE ET PROGRES", dat voldoet aan de specificaties van de Internationale Federatie voor Landbouw en Ecobiologie, is momenteel het meest rigoureus. Naast de biologisch-dynamische principes die het oplegt, garandeert dit label respect voor het milieu op alle gebieden van de productie: de wijnbereiding, de sociale omgeving, de strijd tegen de intensivering van de landbouw, het transport, de productie van verpakkingen en kurken, enz. Deze twee instanties zijn onafhankelijk van de AB-certificering. Er is ook het BIODYVIN-label dat wordt uitgegeven door het Syndicat international des Vignerons en Culture Bio-Dynamique, waarvan veel leden geen lid zijn van de vereniging DEMETER. Dit label wordt ook uitgegeven door ECOCERT in overeenstemming met het specifieke handvest van de vereniging.

Tot slot wordt geïntegreerde landbouw gecertificeerd door onafhankelijke certificeerders, waarvan sommige dezelfde kunnen zijn als diegenen die het AB-label toekennen. Deze instanties zijn erkend door de Commission nationale de l'agriculture raisonnée. Op initiatief van de betrokken wijnbouwers is er een specifiek label gecreëerd voor geïntegreerde wijnbouw, waarbij de principes van het handvest worden toegepast op de specifieke kenmerken van wijngaardwerkzaamheden en wijnproductie: dit is het TERRA VITIS label.